Rok za rokiem. Białystok bije. Trzeba się bać.

Dobry film widzieliśmy, serial. „Rok za rokiem”. I byłaby dziś piękna o nim opowieść, gdyby po drodze nie przydarzył się TEN marsz. Ten Białystok.

Przybiło nas, wiecie? Taka zwyczajna bezsilność, wstyd, ale też poczucie, że nie wolno milczeć. Nie uprawiamy polityki, brzydzimy się nią i ludźmi, którzy wypełniają ją swoją nicością, ale czasem aż chce się krzyczeć. Nazywać rzeczy po imieniu.

Białystok bije

Usłyszałem wczoraj zdanie: „żyjemy w czasach przedwojennych” i dopiero po dłuższym namyśle dotarł do mnie jego sens. Fakt, istnieje takie zagrożenie. Po relacjach i filmikach z Białegostoku, w których młodzi Polacy naparzali z buta młodych Polaków tylko dlatego, że mają inne poglądy lub inną orientację seksualną, powinniśmy wszyscy wyć z bólu i martwić się o przyszłość.

Nie rozwali nas ISIS, nie podskoczy nam żaden ciapaty imigrant – my, Polacy, rozwalamy się sami. Wy-pier-dalać – krzyczą młodzi wierni pod sztandarami Boga, honoru i ojczyzny, kopiąc młode dziewczyny. A potem? W niedzielę przyjęli hostię, wyspowiadali się (przeklinałem…) i w poniedziałek od rana mogą z opłukanym sumieniem wracać do siebie i swojej polsko-polskiej nienawiści.

Tchórze

Czy dobiegają do Was głosy autorytetów tonujące tę wojnę? Czy słyszycie zdania nawołujące do opamiętania, czy widzicie działania, które do opamiętania prowadzą? Nie. Zabrał głos jakiś prezydent? Jakiś premier? Jakiś prezes? Nie. W takich chwilach nigdy nie mamy prezydenta, premiera i prezesa.

Tchórze. Tchórze. Tchórze.

Może choć komendant policji krzyknął – idziemy po was? Nie krzyknął. Facet, który wypowiedział to zdanie przed kilku laty – poszedł, owszem, na ośmiorniczki do Sowy i Przyjaciół. I od tamtej pory nikt już „po was” nie chodzi.

Brunatni, pożyteczni idioci robią za armię, która w wojnie Polski z Polską staje po stronie ksenofobii, faszyzmu i nietolerancji, nie dostrzegając żadnych nauk z przeszłości. Nie dopuszczą do siebie wątłej myśli, bezmózgie muły, że ludzie mogą się różnić, że mogą mieć inne poglądy i że każdy ma prawo do głoszenia swoich. Nie. Pogląd jest jeden, nasz, najszejszy, najmojszy. Jedna Rzesza, jeden Kościół, jeden Naród, jeden Wódz, jeden Ch… Wszystko w imię i ku chwale.

Rok za rokiem

Jak to się ma do serialu, który przeleciał przez HBO GO i trafił w piątek na antenę HBO?

„Rok za rokiem” przeraża nie mniej niż polskie, białostockie piekiełko. Pokazuje rzeczywistość, która zmienia się na naszych oczach w tak realistyczny sposób, że wręcz wbija w fotel. Naprawdę tacy jesteśmy? Naprawdę zmieniamy się w tak beznadziejną społeczną galaretę? Wszystkie zasady, na których oparte jest życie czwórki rodzeństwa Lyonsów, wydają się zrazu takie oczywiste, znormalizowane, naturalne – i z każdym rokiem każda z tych zasad pęka. Coś się wali, coś umiera.

Pierwszy od Hiroshimy atak nuklearny? Niemożliwe? Możliwe. Wojna Chin ze Stanami? Niemożliwa? Możliwa. Populizm polityków? Jak najbardziej, przeniesiony ze współczesnych czasów: każdy polityk powie wszystko, co chcą usłyszeć wyborcy. Byle zdobyć władzę i pieniądze. Ogłupiający wpływ technologii? Możliwy. Nieumiejętność odróżniania prawdy od fikcji, newsów od fake newsów, zła od dobra? Absolutnie możliwa!

Brytyjski film o Polsce

Ten serial ogląda się z fascynacją i przerażeniem. Jedyna przytomna na umyśle osoba, babcia Muriel, to postać zupełnie nie z tego świata. Z tego świata jest natomiast jej wnuczka, która marzy o oddaniu swojego mózgu do państwowej wirtualnej chmury, bo nie może już znieść własnego ciała. Z tego świata są dzieci, które czerpią wiedzę wyłącznie z Internetu. I także z tego świata jest polityczka Vivienne Rook, świetnie zagrana przez Emmę Thompson, która zapytana o globalne problemy odpowiada wprost: – Ja to pierdolę! Dla mnie ważniejsze jest kto wywiezie śmieci spod mojego domu! I zyskuje coraz większy poklask…

Jakbym widział nasze elity i ich dalekowzroczność… To niemożliwe, że klimat się ociepla, skoro mojej mamie zmarzły wczoraj nogi! To niemożliwe, że Europa wtrąca się do naszej praworządności, skoro to my przed laty uczyliśmy ją jeść nożem i widelcem! Czy musimy zajmować się Puszczą Białowieską, spalarniami, smogiem, energetyką odnawialną, brakiem wody? Po co? Przecież liczy się odpowiedź na pytanie ile partii wejdzie w skład koalicji X, a ile w skład koalicji Y? I czy skoczą sobie do gardeł dziś, czy poczekają do jutra?

Ten serial trzeba oglądać przez polski pryzmat. Wynika z niego przesłanie, które powala swoją prostotą – tylko zwykła przyzwoitość może być ratunkiem. Tylko mówienie prawdy, zabieranie głosu w ważnych sprawach. Tylko tolerancja, szacunek, bycie człowiekiem wobec drugiego człowieka, a nie hieną lub mięśniem ubranym w kominiarkę. To się liczy.

Zaćmienie umysłów

Taka wizja świata jest przerażająca. Brak wspólnoty (którą rozbijają politycy goniący za własnymi karierami i kasą), brak porozumienia na poziomie elementarnym (córka rozmawia z matką przez holograficzny „filtr” rodem ze Snapchata), brak uczuć i emocji, którymi łatwo sterować, gdy ma się w ręku technologię i narzędzia propagandy… I prawo, które uwstecznia ludzkość, nakazując ściganie ludzi podejrzewanych o homoseksualizm.

Zaćmienie umysłów. Tak to nazywam. Zbiorowe zaćmienie umysłów, któremu ulega „Białystok” i które nie jest przypadkowe. Zbiegają się w jednym nurcie siła technologii, miałkość polityków, brak autorytetów i planów budowy wspólnoty. Wkracza w ten nurt ksenofobia, niezdolność do podejmowania racjonalnych decyzji. Mieści się w nim Kościół z jego archaicznym widzeniem świata, odradzający się faszyzm i lewicujące kamaryle, które na siłę przekonują, że tęcza to najważniejszy z naszych problemów.

Nikt nie cofa się choćby o krok, nikt nie ustępuje z drogi. Nikt nie szuka rozumu, bo i po co. Świat się kręci, idzie ku jakiejś zagładzie albo maszeruje (w marszach równości i niepodległości) donikąd… Kogo to może obchodzić? Kogo to porusza?

Dobry, mądry, przekonujący serial. Ważne, wartościowe przesłanie. Głupi jesteśmy, jeśli nic z tego co dzieje się wokół nas nie zrozumiemy, jeśli nie odczytamy właściwie wydarzeń w Białymstoku, tchórzostwa polityków, wydarzeń z życia naszej własnej rodziny, toczącego się wokół smartfonów i Facebooka.

Amen.

Jacek

Fot. Agnieszka Sadowska / Agencja Gazeta, HBO

POLECAMY RÓWNIEŻ: Polska podzielona płotem durnej polityki